Ontdek de CODA Collectie

Sieren en versieren zijn zo oud als de mensheid zelf. Met kleding en sieraden vertellen we niet alleen wie we zijn maar nodigen we ook uit tot gesprek. Het dragen van sieraden gaat over vrijheid, bewustwording en de eigen identiteit. Daarnaast is het sieraad onderdeel van telkens nieuwe modebeelden waarin steeds wisselende accessoires een belangrijke rol spelen. Met ruim 9000 objecten beschikt CODA over de grootste museale verzameling kunstenaarssieraden en modesieraden ter wereld. Deze collectie groeit gestaag door aankopen, bruiklenen, schenkingen en legaten en geeft een beeld van de ontwikkeling van het sieraad sinds het midden van de jaren zestig tot heden.

Tijdens het Museumcongres 2015 ontving CODA uit handen van minister Jet Bussemaker de Rijkscollectie sieraden. Deze collectie omvat ruim 400 objecten en is in langdurige bruikleen gegeven aan CODA Museum met de intentie dit om te zetten in een schenking. In datzelfde jaar verscheen Redefining Jewellery, een publicatie over de sieradencollectie. In 2016 is bovendien een nieuwe presentatieruimte voor de eigen collectie gerealiseerd. CODA Museum presenteert de sieradencollectie en de schenking van het Rijk in wisselende samenstellingen middels bloemlezingen, thematische en monografische presentaties.

Ted Noten
Ted Noten (1956) vertelde ooit in een interview dat hij bij voorkeur aangeduid wordt als ‘maker’. En dat past de ontwerper die niet houdt van hokjes en labels naar eigen zeggen ook het best: “Voor de een ben ik een kunstenaar, voor de ander een vormgever, maar ik noem mezelf liever een maker. Ik máák dingen.”

Omdat CODA niet alleen een archief maar ook een bibliotheek en museum omvat, vestigen wij voortdurend vanuit verschillende invalshoeken aandacht op het moderne kunstenaarssieraad en de eigen collectie. Zo verzamelt, bewerkt en ontsluit CODA sinds 2003 archieven van sieraadontwerpers als Onno Boekhoudt (1944-2002), Nicolaas Thuys (1927-1989) en Chris Steenbergen (1920-2007). CODA streeft ernaar het aantal vormgeversarchieven in komende jaren uit te bouwen. Verwerven is daarbij geen doel op zich. Uitgangspunt is het ontsluiten van de archieven zodat een breed publiek kennis kan nemen van de manier van denken en werken van de betreffende vormgever. Het sieraad is in deze context slechts een ‘eindproduct’. Met de vormgeversarchieven kan namelijk inzichtelijk gemaakt worden hoe het proces van schetsen, conceptontwikkeling, vervaardiging tot eindresultaat is verlopen. De ontwerpschetsen, de correspondentie van de maker, foto’s, gereedschap en informatie over de gebruikte materialen vertellen het ‘verhaal’ achter het sieraad. 

Bekijk de werken van Onno Boekhoudt, Chris Steenbergen en Nicolaas Thuys op Dutch Jewellery Platform.
 

Jurriaan van den Berg nalatenschap

De CODA collectie wordt doorlopend uitgebreid met aankopen en nalatenschappen. Zo werd ook aan de collectie toegevoegd uit de nalatenschap van Jurriaan van den Berg (1943-2016), een van de grootste particuliere sieradenverzamelaars uit Nederland. Eerder toonde CODA werk uit zijn verzameling in de tentoonstelling Alles of niets die in samenwerking met Museum Arnhem gerealiseerd werd. Jurriaan van den Berg pleitte met regelmaat voor de presentatie van privéverzamelingen van sieraden in musea en heeft zich actief ingezet om de verzamelaars in Nederland in kaart te brengen. Hij was van mening dat er meer gedaan kon en moest worden om het publiek bekend te maken met het moderne sieraad. De verwerving van CODA uit zijn verzameling omvat niet alleen 253 sieraden maar ook de kisten en vitrines die Van den Berg zelf ontwierp en vervaardigde.

Papier verwondert en inspireert. De kracht van papier is ongekend en veelzijdig. Schoonheid en kleurenpracht gaan hand-in-hand met thema’s als duurzaamheid, actualiteit en innovatie. De provincie Gelderland kent al sinds de 16e eeuw een rijke papierindustrie die nog steeds volop bloeit. Voor CODA voldoende reden om papier en karton de hoofdrol te geven in een deel van de collectie en tijdens CODA Paper Art. Deze tweejaarlijkse tentoonstelling toont in oneven jaren recent gemaakt werk van kunstenaars en ontwerpers uit binnen- en buitenland.

De collectie van het voormalig Historisch Museum Apeldoorn is in de loop van ruim honderd jaar bijeengebracht en heeft onderdak in CODA. Thema’s die in de collectie aandacht krijgen zijn wonen en werken in de regio Oost-Veluwe (sociale geschiedenis), historie- en spotprenten, Apeldoornse en regionale geschiedenis en archeologie, textiel (Veluwse streekdracht) en kunst en vormgeving uit Apeldoorn met werk van onder andere de familie Wegerif, Lieman en Andrée.

CODA beheert een grote collectie houten ADO speelgoed. Dit kleurrijke speelgoed werd vanaf de jaren ’20 gemaakt in het Apeldoornse sanatorium Berg en Bosch door tuberculosepatiënten die daar werden verpleegd. Ter voorbereiding op een terugkeer in het ‘normale’ leven volgden zij arbeidstherapie. Deze therapie bestond voor een belangrijk deel uit de vervaardiging van het houten ADO speelgoed. ADO stond initieel voor ‘arbeid door onvolwaardigen’. Vanaf 1962 werd dat aangepast in ‘Apart Doelmatig Onverwoestbaar’.

Onder leiding van ontwerper Ko Verzuu kreeg het speelgoed tussen 1925 en 1955 een baanbrekend ontwerp, geïnspireerd op de vormentaal van De Stijl. Verzuu koos voor heldere kleuren en strakke vormen. De auto’s, poppenhuismeubels, blokkendozen en spellen zijn van grote cultuur- en kunsthistorische waarde. Een kleine selectie is permanent tentoongesteld in CODA Junior. 

Bekijk en doorzoek de ADO collectie van CODA Museum op Collectie Gelderland.