Lilith

Lilith - Under my skin toont vier fotoseries en vier video’s die Lilith, pseudoniem van Henriëtte van Gasteren (Sevenum, 1964) in afgelopen jaren maakte. Lilith staat bekend om humoristische en absurde ensceneringen, provocerend naakt en emotionele, soms pijnlijke zelfportretten.

Lilith fotografeert zichzelf om zo thema’s als vrijheid, identiteit en gelijkheid te onderzoeken. Wie is zij? Wie is zij in relatie tot anderen en haar omgeving? In een zoektocht naar ultieme kwetsbaarheid geeft zij zichzelf letterlijk en figuurlijk bloot. Tegelijkertijd blijft de vraag bestaan of het beeld dat de beschouwer van haar heeft ook overeenkomt met de werkelijkheid.

Voor de serie Intrauterine fotografeerde Lilith in bad met haar mobiele telefoon. De titel verwijst naar het bad als baarmoeder: een plek van behaaglijke warmte en veiligheid. Maar waar de baarmoeder het kind juist beschermt tegen de buitenwereld, kiest Lilith ervoor de plek openbaar te maken waardoor de grens tussen publiek en privé verdwijnt.

Woman is the pig of the world, vrij naar Woman is the nigger of the world van John Lennon, is misschien wel haar meest intieme serie. Aan de basis staat de verhouding tussen man en vrouw, persoonlijke (liefdes)geschiedenis, ongelijke machtsverhoudingen en de manier waarop vrouwen behandeld worden door mannen. Met deze serie vraagt Lilith zich af waarom vrouwen vrijwel alles slikken. De analogie met het varken – een intelligente alleseter – schuwt ze daarbij niet. Na zelf meermaals gekwetst te zijn besluit ze haar verdriet, woede, onzekerheid maar ook haar trots en vastberadenheid te tonen.

Lilith gebruikte haar eigen huis als achtergrond voor haar zelfportretten. Een huis laat tenslotte zien wie we zijn. In 2012 vroeg zij ook onbekenden hun huis open te stellen voor haar serie A house is not a home. Tientallen gaven gehoor aan haar oproep. Lilith legde zichzelf vast terwijl ze inspeelde op dat wat ze aantrof in de voor haar onbekende omgeving.

Waar Lilith in eerder werk uitsluitend zichzelf portretteerde, koos ze voor haar meest recente serie Bit Playervoor een andere aanpak. Aanleiding was de kritiek die een priester op haar werk uitte. Lilith nodigde hem uit om haar foto’s te bekijken en te bespreken. Er ontstond niet alleen een wederzijdse waardering maar ook het idee gezamenlijk een portret te maken. Die foto was het startpunt van een serie waarin Lilith figurant is. Vrienden, bekenden en familie spelen de hoofdrol. Door te zien wie zij zijn, leren we ook Lilith beter kennen. De foto’s roepen daarbij de vraag op of de mens een product is van zijn omgeving of dat hij werkelijk vrij is.