Monumenten & erfgoed op de route

<p><strong>Open Monumentendagen </strong> <br id="isPasted">Tijdens de BankGiro Loterij Open Monumentendagen 2025 openen de deuren van monumenten voor iedereen. Dit jaar worden deze gehouden op 12 en 14 september. Het landelijke thema is ‘Erfgoed en Architectuur’. In en om Apeldoorn is er een uitgebreid programma. Bezoek bijvoorbeeld CODA voor rondleidingen door de gebouwen van Herman Hertzberger en Hans Ruijssenaars.&nbsp; <br><a href="http://www.monumentendagenapeldoorn.nl" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>Het grote verhaal van Apeldoorn </strong> <br id="isPasted">Apeldoorn kent een royale geschiedenis die de stad, de omliggende dorpen en de natuurlijke omgeving haar identiteit geeft. Deze is tot op de dag van vandaag voelbaar en herkenbaar in verhalen, archieven en het landschap, op locaties, bij objecten, gebouwen en door historische figuren. Om de rijkdom en inspiratie uit het verleden ook in het heden een plek te geven, is Het grote verhaal van Apeldoorn in historische thema’s en verhaallijnen samengebracht.&nbsp; <br><a href="https://www.hetgroteverhaalvanapeldoorn.nl/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>De Hamermolen </strong> <br id="isPasted">De Hamermolen werd gebouwd in 1916. Er was toen een wasserij gevestigd die tot in de jaren zeventig in bedrijf is geweest. Op deze plek stond in 1639 al een molen die gebouwd is voor het maken van papier. Er wordt nu een kleine hoeveelheid stroom opgewekt door een installatie die het waterrad verlicht. &nbsp; <br><a href="https://www.hetgroteverhaalvanapeldoorn.nl/thema/water" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>CODA Archief &amp; Erfgoed </strong> <br id="isPasted">CODA Archief is het geheugen van de stad en regio. Met een beeldbank en collectie rijk aan objecten, foto’s en documenten, een digitaal en fysiek kenniscentrum, erfgoedpresentaties in CODA Erfgoedhuis en de openbare ruimte en een interactief activiteitenprogramma in bibliotheek, museum en ExperienceLab. CODA Archief is hiermee de plek om te ontdekken op het gebied van de Apeldoornse geschiedenis. &nbsp; <br><a href="/archief">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch </strong> <br id="isPasted">Het Apeldoornsche Bosch (1909-1943) was een Joods-psychiatrische instelling aan de Zutphensestraat op de plek waar nu ’s Heerenloo Groot Schuylenburg gehuisvest is. In de nacht van 21 op 22 januari 1943 werden alle 1250 bewoners, patiënten en verplegend personeel, door de Duitsers op transport naar Auschwitz gesteld. Ze werden, op een enkeling na, direct na aankomst omgebracht. In 2025 is het nieuwe bezoekerscentrum geopend. Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch kan bezocht worden op woensdag en zondag van 10-16.30 uur. &nbsp; <br><a href="https://www.apeldoornschebosch.nl/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>Papierfabriek De Middelste Molen </strong> <br id="isPasted">Papierfabriek De Middelste Molen in Loenen maakt al sinds 1622 papier. Het is de enige papierfabriek in Nederland die nog papier produceert op waterkracht en stoom en nog in de oude staat bewaard is gebleven. Tijdens een bezoek volg je het productieproces van oeroud Hollands papier. Tussen de ratelende en bonkende machines waan je je in de 19e eeuw. &nbsp; <br><a href="https://demiddelstemolen.nl/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>De Korenmolen </strong> <br id="isPasted">Deze Eerbeekse oliemolen is de enige nog werkende bovenslag watermolen van Nederland. Tegenwoordig wordt er alleen nog olie geslagen uit lijnzaad. De lijnolie wordt in de molen verkocht. In de maand oktober bent je elke zondag van 11.00 tot 16.00 uur van harte welkom. Bij voldoende water zijn er dan olieslaan-demonstraties.&nbsp; <br><a href="https://www.dekorenmolen.com/molen" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>De Loenense Waterval&nbsp;<br id="isPasted"></strong>Vlak bij het dorp Loenen wordt in 1869 de Vrijenbergspreng gegraven om water naar het Apeldoorns Kanaal aan te voeren. Om het verval goed op te kunnen vangen en vanwege de sterke stroming, heeft deze spreng op twee plekken een waterval. Met een totale lengte van zes kilometer en een hoogteverschil van maar liefst 15 meter is de Loenense waterval de hoogste van Nederland. &nbsp; <br><a href="https://www.hetgroteverhaalvanapeldoorn.nl/gebeurtenissen/loenen-krijgt-een-waterval" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>Museumstation Beekbergen - VSM </strong> <br id="isPasted">Museumstation Beekbergen ligt in Lieren. Hier kun je het stoomdepot bezoeken en stoomtreinen bekijken. Het traject van de VSM maakt deel uit van de zogenaamde ‘Koning Willem III-lijn’ die officieel van Dieren, via Apeldoorn, richting Zwolle loopt. De lijn van Apeldoorn naar Dieren is aangelegd in 1887 en de lengte bedraagt ongeveer 22 kilometer.&nbsp; <br><a href="https://stoomtrein.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>De Ruitersmolen </strong> <br id="isPasted">In de zestiende en zeventiende eeuw zijn er in Apeldoorn en omgeving meerdere papiermolens te vinden. Marten Orges bouwt in 1606 de eerste papiermolen in Beekbergen, de oostelijke Ruitersmolen. De tweede en westelijke Ruitersmolen wordt omstreeks 1693 gebouwd, maar deze wordt in 1864 geheel door een brand verwoest. De oostelijke Ruitersmolen staat ook wel bekend als de Kleine Molen en doet al vele jaren dienst als papiermolen.&nbsp; <br><a href="http://ttps://www.ruitersmolen.nl/start" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>

<p><strong>Nationaal Ereveld Loenen </strong> <br id="isPasted">Het Nationaal Ereveld Loenen herbergt een aantal op zichzelf staande monumenten. Het is een oorlogsbegraafplaats maar geen zoals je ze meestal ziet. Geen strakke rijen witte kruisen, de graven liggen in gebogen lijnen verspreid langs slingerende bospaden. Ze zijn gemarkeerd met eenvoudige, liggende stenen. De opschriften maken duidelijk dat het in nog een opzicht een ‘ongewone’ oorlogsbegraafplaats is; er liggen wel militairen begraven, maar toch vooral burgers, in totaal bijna 3.700 mensen. Elke zondag om 11.00 uur is er een gratis rondleiding.&nbsp; <br><a href="https://oorlogsgravenstichting.nl/begraafplaatsen/nationaal-ereveld-loenen" target="_blank" rel="noopener noreferrer">Lees meer</a> &gt;</p>