80 jaar vrijheid

De jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de ontruiming van Het Apeldoornsche Bosch valt dit jaar op dinsdag 21 januari samen met de opening van het vernieuwde en uitgebreide Herinneringscentrum. In CSO De Prinsenhof worden ’s ochtends alle namen van de slachtoffers van de ontruiming van Het Apeldoornsche Bosch, zoals nu bekend en op basis van nog lopend onderzoek, voorgelezen. Aansluitend heeft de herdenkingsbijeenkomst en kranslegging bij het monument in het Prinsenpark plaats.

Vanwege het beperkt aantal plaatsen hebben de herdenking en opening van het Herinneringscentrum plaats op basis van uitnodiging. Een aantal activiteiten verbonden aan de herdenking en opening is wel publiekelijk toegankelijk. Je vindt ze hieronder. Neem bijvoorbeeld een kijkje in het Herinneringscentrum tijdens het open huis of bezoek de voorstelling Ludmilla of lijken aan de lopende band.

Op dinsdag 21 en woensdag 22 januari is in Het Vierhuis (op het terrein van het voormalige Apeldoornsche Bosch en het huidige ’s Heeren Loo) de voorstelling Ludmilla of lijken aan de lopende band te zien. Deze ogenschijnlijk luchtige operaparodie werd in 1944 eenmalig opgevoerd in Kamp Westerbork. Kort na de opvoering werd het hele theatergezelschap van talentvolle musici gedeporteerd. Slechts twee spelers uit het gezelschap overleefden de oorlog.  

Meer informatie over de voorstelling is hier te vinden. Tickets zijn hier te koop. De voorstelling wordt mogelijk gemaakt door Nationaal Comité 4 en 5 mei en de gemeente Apeldoorn. 

Benieuwd naar het uitgebreide en vernieuwde Herinneringscentrum? Dan kun je tijdens het Open Huis op woensdag 22 januari of zondag 26 januari een kijkje komen nemen. Op woensdag 22 januari worden ook de namen van de Nederlandse, Joodse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog Herinneringscentrum Kamp Westerbork voorgelezen. Dit is via een livestream in Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch te volgen. Ton Heerts, burgemeester van Apeldoorn en een aantal Apeldoornse jongeren zullen tussen 12 en 15 uur namen voorlezen. Een dag eerder zijn tijdens de herdenking de namen van de slachtoffers van de ontruiming van Het Apeldoornsche Bosch al voorgelezen. 

Op woensdag 22 januari van 10-16.30 uur en op zondag 26 januari van 10-16.30 uur 

In het kader van herdenkingsjaar 80 jaar Vrijheid verzorgt het Apeldoorns Gidsen Collectief in 2025 een aantal wandelingen over het terrein van Het Apeldoornsche Bosch, tegenwoordig ’s Heeren Loo – Groot Schuylenburg. Vooraf aanmelden is noodzakelijk en kan door een mail te sturen naar info@apeldoornsgidsencollectief.nl onder vermelding van de gewenste datum en het aantal deelnemers. De kosten bedragen € 5,- per persoon. Kinderen van 4 tot en met 12 jaar betalen € 2,-. 

26 januari, 10 mei, 14 juni, 28 september, aanvang: 14.00 uur, startpunt: brasserie De Zon

De Cirkel is een programma over uitsluiting​ en heeft als doel betrokken burgerschap van en bij jongeren te bevorderen. Speciaal voor het herinneringsjaar 80 jaar vrijheid wordt De Cirkel in maart, april en mei ook voor volwassenen geprogrammeerd.

Stel, op jouw socials verschijnt een video. Iemand beweert dat mensen die in de winter zijn geboren slimmer zijn, sneller afstuderen en meer kans maken op een baan. Dat kan toch niet waar zijn? Maar al snel verschijnen er meer video’s. Een schooldirecteur bevestigt het verhaal. Jij bent in de zomer geboren dus wat betekent dit voor jou? Welkom bij De Cirkel, een programma waarin deelnemers op basis van de seizoenen door fake news gescheiden worden.

De Cirkel gaat over mechanismen in de Tweede Wereldoorlog. Het betreft niet alleen het uitsluiten van minderheden, maar het gaat ook over menselijk gedrag en handelen. Door licht te laten schijnen op onze eigen schaduwkant verkennen we onze kwetsbaarheid en met meer kennis over ons gedrag maken we onszelf weerbaarder, zodat we kunnen opstaan tégen polarisering en vóór onze gemeenschappelijke vrijheid.

Deelnemen? Schrijf je dan nu hier in. Bij voldoende inschrijvingen ontvang je een officiële uitnodiging. De deelnamekosten bedragen € 5,- per persoon.

Zondag 30 maart, zondag 27 april, zondag 25 mei, 14-16.00 uur | Amfitheater in CODA Centrale Bibliotheek

De expositie 80 jaar vrijheid in CODA Erfgoedhuis brengt van 4 april tot en met 22 juni 2025 niet alleen de oorlogsjaren, maar met name de bevrijding van Apeldoorn in beeld. Het verzet, (de bevrijding door) de Canadezen en de eigenlijke bevrijding van Apeldoorn op 17 april 1945 zijn de drie hoofdthema’s van deze expositie. Daarnaast komen de rol van het Royal Canadian Regiment, lokale verzetsgroepen zoals de Duuring-groep en de viering van de bevrijding aan bod. Er zijn foto’s, kaarten, objecten, uniformen en bodemvondsten opgenomen en er is aandacht voor persoonlijke verhalen.

CODA Erfgoedhuis realiseert deze expositie in samenwerking met de stichting Bevrijding van de Veluwe, een vrijwilligersorganisatie die zich toelegt op het bewaren van de verhalen over de oorlogshandelingen op de Veluwe voor toekomstige generaties. De stichting beheert een substantiële collectie objecten en werkt momenteel aan een boek over Operation Cannonshot en educatieve programma’s.

CODA Erfgoedhuis | 4 april t/m 22 juni

De Verhalentafel is dé plek om in een informele sfeer herinneringen op te halen, te delen en vast te leggen. De bevrijding van Apeldoorn op 17 april 1945 was natuurlijk een van de meest bijzondere gebeurtenissen in de twintigste eeuw. Daarom zijn wij nieuwsgierig naar uw verhalen en herinneringen aan de bevrijding in Apeldoorn, zoals u of uw familieleden dit beleefd hebben.

Op dinsdag 29 april is er volop gelegenheid om eigen verhalen te delen en naar de verhalen van anderen te luisteren tijdens de Verhalentafel over de bevrijding van Apeldoorn.

Er is slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar, dus meldt u zich vooraf aan via: verhalentafel@coda-apeldoorn.nl

Dinsdag 29 mei, 10.30-12.00 uur | CODA Erfgoedhuis

In de klas ligt een groot vriendenalbum met het levensverhaal van een kind uit de Tweede Wereldoorlog. De kinderen leren over het leven van toen en het verliezen van vrijheid. In het vriendenalbum mogen ze het kind met terugwerkende kracht iets toewensen. Dat diegene weer bij zijn ouders mag wonen bijvoorbeeld en geen oorlog mee hoeft te maken. In de daaropvolgende pagina’s schrijven en illustreren de kinderen hun eigen verhaal. Ken jij je klasgenoten goed? Ken je het verhaal van dat meisje uit Oekraïne? Wat zou je haar toewensen? Kun je als klas ervoor zorgen dat wensen uitkomen?

Het programma bestaat uit een voorbereidende les en een bezoek en rondleiding aan Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch en Ereveld Loenen.

• Voor wie: basisonderwijs, groep 6, 7, 8
• Duur: voorbereidend lesprogramma van 2 lesuren, bezoek aan Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch: 1 uur; bezoek aan Ereveld Loenen: 1,5 uur (een combinatie is mogelijk met pendelbus)
• Kosten: in het herinneringsjaar '80 jaar vrijheid' (2025) is het lesmateriaal kosteloos beschikbaar
• Meer informatie en reserveren: educatie@coda-apeldoorn.nl

Speciaal voor het Herinneringsjaar is een educatieprogramma ontwikkeld om burgerschap van en bij kinderen te bevorderen door hen te leren in vrijheid en vriendschap in verbinding te blijven met medeburgers. Leerlingen krijgen in de klas flarden van levensdossiers van Apeldoornse jongeren in de oorlog. Een foto, een anekdote, een alinea uit een brief. Wat denk jij dat het verhaal is? Door onderzoek en met een creatieve opdracht gaan de scholieren de persoon zoveel mogelijk inkleuren. Scholieren leren het verschil tussen wat erover iemand en een gebeurtenis gezegd wordt en wat daadwerkelijk het geval is geweest. Ook gaan zij met elkaar in gesprek. Wat maakt dat wij in vrijheid bij elkaar kunnen zijn en hoe behouden we die vrijheid?

Het programma bestaat uit een voorbereidende les en een bezoek en rondleiding aan Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch en Ereveld Loenen.

• Voor wie: voortgezet onderwijs, alle leerjaren
• Duur: maatwerk, dan dagdeel tot projectweek; bezoek Herinneringscentrum 1 uur, bezoek Ereveld Loenen 1,5 uur (een combinatie is mogelijk met pendelbus)
• Kosten: in het herinneringsjaar '80 jaar vrijheid' (2025) is het lesmateriaal kosteloos beschikbaar
• Meer informatie en reserveren: educatie@coda-apeldoorn.nl

Stel, op jouw socials verschijnt een video. Iemand beweert dat mensen die in de winter zijn geboren slimmer zijn, sneller afstuderen en meer kans maken op een baan. Dat kan toch niet waar zijn? Maar al snel verschijnen er meer video’s. Een schooldirecteur bevestigt het verhaal. Jij bent in de zomer geboren dus wat betekent dit voor jou? Welkom bij De Cirkel, een programma over uitsluiting​ waarin deelnemers op basis van de seizoenen door fake-news gescheiden worden.

De Cirkel gaat over mechanismen in de Tweede Wereldoorlog. Het betreft niet alleen het uitsluiten van minderheden, maar gaat ook over menselijk gedrag en handelen. Door licht te laten schijnen op onze eigen schaduwkant verkennen we onze kwetsbaarheid. Met meer kennis over ons gedrag maken we onszelf weerbaarder, zodat we kunnen opstaan tégen polarisering en vóór onze gemeenschappelijke vrijheid.

De Cirkel wordt opgevolgd door een gesprek waarin de CODA docent handvatten aanreikt die raken aan je goed laten informeren, in gesprek gaan en zo moedig te zijn als je kunt en durft.

• Voor wie: voortgezet onderwijs, mbo en hbo
• Duur: 2 x 45 minuten
• Prijs per klas: € 105,-
• Locatie: CODA Apeldoorn, Amfitheater
• Info en reserveren: educatie@coda-apeldoorn.nl

De Cirkel is tijdens een projectweek goed te combineren met 'Vriendschap en vrijheid is… kleur bekennen!', een bezoek aan het Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch en/of Ereveld Loenen of een workshop 'zelf Fake News maken'. Informeer naar de mogelijkheden: educatie@coda-apeldoorn.nl