CODA Centrale Bibliotheek
Een bijzonder gebouw van architect Hans Ruijssenaars
CODA Centrale Bibliotheek aan de Vosselmanstraat is, evenals het gemeentehuis op het Apeldoornse Marktplein, een ontwerp van architect Hans Ruijssenaars. Hij kreeg in 1980 de opdracht een nieuwe bibliotheek met ruim 6500 vierkante meter vloeroppervlakte te ontwerpen. Kenmerkend aan zowel het Apeldoorns gemeentehuis als aan CODA Centrale Bibliotheek zijn de verticale zichtlijnen die op verschillende verdiepingen garant staan voor een ruime inval van licht.
Het gemeentelijk programma van eisen vroeg expliciet om een gebouw dat een aanwinst voor Apeldoorn zou zijn. De gemeente stelde daartoe een diep en smal kavel op de hoek van Nieuwstraat en de voormalige Kapelstraat beschikbaar. Ruijssenaars ontwierp twee langwerpige en evenwijdig aan elkaar gelegen bouwdelen. De bibliotheek kreeg zo een smalle voorgevel aan de Nieuwstraat en een lange zijgevel aan de Vosselmanstraat. Deze zijgevel is strak geleed en deinst, zelfbewust, vrijwel nergens van de rooilijn terug. De colonnade voor de zijgevel voorkomt dat de bibliotheek zich als een massief bouwblok presenteert.
Licht
De vide van CODA Centrale Bibliotheek is een van de belangrijkste lichtbronnen in het gebouw. Door deze grote vide kan het directe zonlicht 's zomers tot in het souterrain doordringen. De begane grond ligt iets boven het maaiveld zodat ook via de gevels licht in het souterrain kan doordringen.
Het boek als inspiratiebron
Ruijssenaars heeft zich voor het ontwerp laten inspireren door het boek. Staand in de entree ligt de bibliotheek als een opengeslagen boek voor de bezoeker. De rug wordt gevormd door het centrale verkeersgebied, dat de verschillende afdelingen als hoofdstukken van een boek verbindt. Zelfs aan de details besteedde Ruijssenaars aandacht. Het ontwerp voor de uitleenbalies, de leestafels en de leeslampen waren van zijn hand.
Over zijn bibliotheekontwerp schreef Ruijssenaars een aantal regels die, hoewel anders ingevuld, nog immer van toepassing zijn:
Verwondering
de wil om te leren
het begin van bibliotheek
bibliotheek als instituut
nog vóór het ‘n gebouw is
een vanzelfsprekend element in de gemeenschap
plek van het boek
van overdracht
verbeelding
‘n reisbureau zonder tickets
met toegang tot gebieden
waarin geen jumbo je kan vliegen
plek ook van ontmoeting
met andere zoekers
geen doorgangshuis
maar ‘n plek om naartoe te gaan
concentratie, verbeelding, verwondering
het gebouw kan hiertoe een stimulans zijn
ingrediënten hiervoor zijn
helderheid, vanzelfsprekendheid, ontspanning
bij de gratie van daglicht
in dit licht is de bibliotheek ontworpen.
Fietsenstalling
De fietsenstalling voor CODA Centrale Bibliotheek is in het kader van de één-procent-regeling voor kunsttoepassing door Gijs Bakker ontworpen.