Geheimen uit Gelderse bodem

Sieraden zijn van alle tijden en bij archeologisch onderzoek worden ze dan ook regelmatig opgegraven. Hoe ze in de bodem terechtkwamen, is al een verhaal op zich. Zo kan een kraal een keer verloren zijn gegaan of is een glazen armband gebroken. Maar sieraden werden in tijden van oorlog of als gift aan goden ook opzettelijk begraven. Alle sieraden die in de loop der tijd zijn opgegraven, vertellen een verhaal. Deze verhalen zijn vanaf 12 oktober in CODA Museum te zien in de tentoonstelling Geheimen uit Gelderse bodem: 10.000 jaar archeologische sieraden.

In samenwerking met de provincie Gelderland en de gemeente Apeldoorn is een bijzondere tentoonstelling samengesteld waarin uiteenlopende voorwerpen uit Gelderse bodem te zien zijn: van hangers, kettingen, ringen en armbanden tot kledingspelden, gordelbeslag en haarnaalden. Van een prehistorisch doorboord stenen hangertje uit Zutphen tot een bedelarmbandje uit een neergestort vliegtuig uit Apeldoorn. Geheimen uit Gelderse bodem neemt u mee in 10.000 jaar archeologische sieraden en laat u kennismaken met de geheimen die sieraden kunnen onthullen.

Zo zegt het materiaal waar een sieraad van gemaakt is veel over handelsnetwerken en culturele contacten. Honingkleurig barnsteen van de Oostzeekust en dieprode granaat uit India vonden hun weg naar Gelderland. Vakmanschap en gebruikte technieken laten zien waar edelsmeden, glasbewerkers en steensnijders inspiratie opdeden, maar ook welke ontwerpen en trends hun klanten graag wilden hebben.

Ook status spreekt uit sieraden: door geïmporteerd, exclusief materiaal te dragen, liet de drager zien wat hij of zij zich kon veroorloven. Natuurlijk doken er ook vroeger al ‘neppers’ op, zoals gekleurd glas als imitatie van kostbare edelstenen. Daarnaast kon je door sieraden laten zien bij welke groep je hoorde of wilde horen. Materialen, kleuren en motieven hadden vaak een magische betekenis.

Naast een meestal vanzelfsprekende schoonheid vanwege materiaal, maakwijze en vorm, is een sieraad vaak ook mooi vanwege een diepere laag – de schoonheid die écht van binnen zit. Het gaat niet alleen over de pracht en dracht van de objecten, maar juist over de betekenis die sieraden kunnen hebben, welke handel en wandel eraan te pas kwam en hoe én waarom ze uiteindelijk in de bodem terecht zijn gekomen. Om die reden zijn de getoonde sieraden in deze tentoonstelling aan de hand van vijf hoofdthema’s te zien: Magie van de smid, Handel & wandel, Pracht & dracht, Draagbare kracht en Het eind van de cirkel.

Uniek in deze tentoonstelling is de hologramvitrine waarin aansluitend nog 10 bijzondere stukken virtueel te zien zijn, waaronder de laat-Romeinse goudschat van Velp bestaande uit zeven halsringen uit massief goud en een aantal gouden munten, die tot hanger waren omgewerkt. Geheimen van Gelderse bodem toont prachtige voorwerpen en bijzondere verhalen gecombineerd met archeologisch onderzoek.

Bij deze tentoonstelling is ook een boek met dezelfde titel uitgebracht dat voor € 9,95 te koop is in onder andere CODA Winkel en dat vooral ingaat op de achtergronden van de getoonde sieraden. Dit boek is een mooie samenwerking tussen provinciaal archeoloog Sigrid van Roode (auteur), gemeentelijke archeoloog Masja Parlevliet, de provincie Gelderland, de gemeente Apeldoorn, CODA Museum en Blikveld Uitgevers. 

Geheimen uit Gelderse bodem: 10.000 jaar archeologische sieraden werd mede mogelijk gemaakt dankzij Fonds voor Cultuurparticipatie, Gemeente Apeldoorn, Provincie Gelderland en Blikveld Uitgevers voor de uitgave van het gelijknamige boek.