Jan Jansen

De grootst bewaard gebleven schoenencollectie ter wereld, ontworpen door één man. De Amsterdamse ‘Master of Shoe Design’ Jan Jansen (1941) is een wereldberoemd meesterontwerper. In de geschiedenis van het schoenontwerp neemt hij een significante positie in en bracht hij de afgelopen 50 jaar zowel nationaal als internationaal de waardering voor de schoen naar een hoger niveau. Jansen ontwierp ruim 4000 schoenen, geprezen om de combinatie tussen functionaliteit en uniek design. Origineel en eigenzinnig zijn ze allemaal; van de ‘klomp’ Woody uit 1969, de bamboeschoen uit 1973, de schoen met zweefhak Love uit 1989 tot en met de X-ray met 3D geprinte hak met United Nude in 2017. Speciaal voor CODA heeft Jansen samen met zijn vrouw Tonny uit zijn rijke archief een selectie van 75 schoenen gemaakt. Een greep uit 50 jaar meesterlijk schoenontwerp. Jan Jansen – 50 years of shoe design is te zien van 13 december 2018 tot en met 20 januari 2019.

Beeld: Jan Jansen, Rattan, 1973, fotograaf - Christine Vesters

Al in zijn kinderjaren wordt Jansen omringd door schoenen. Honderden paren komen voorbij in zijn ouderlijk huis. Zijn vader brengt deze mee als vertegenwoordiger van de kinderschoenenfabriek Nimco in Nijmegen. In 1961 ontwerpt hij zijn eerste eigen schoen; de Me. Een zwarte herenschoen in maat 41.5, zijn eigen schoenmaat. In 1962 verhuist hij naar Rome om in de leer te gaan bij onder andere Follie en Albanese. Deze beslissing is volgens Jansen cruciaal geweest bij het verloop van zijn carrière. Als één van de eerste schoenontwerpers start hij bij terugkomst in Nederland (1963) een atelier met op bestelling gemaakte schoenen. In 1968 opent hij een winkel in de Runstraat in Amsterdam. Tonny is hier gastvrouw en zal dit ruim veertig jaar blijven. Naast op bestelling gemaakte schoenen worden schoenen nu ook in kleine series gemaakt. Met de productie van kleine oplages onder zijn eigen naam; het label Jan Jansen dat uit zal groeien tot groots. Designerschoenen met de perfecte balans tussen vorm, kleur en materiaal. Jansen ontwerpt al die jaren volgens hetzelfde principe. Hij maakt alleen schoenen die hij zelf wil maken, waarbij hij op zoek gaat naar de grenzen van het schoenontwerp. Zoals modeontwerpers Viktor en Rolf het goed verwoorden: “hij interesseert zich niet voor trends; de mensen volgen hém wel.” Bij het ontwerp is het enige wat voor hem telt dat vrouwen goed kunnen lopen op zijn schoenen.

Grote inspiratiebronnen voor Jansen zijn Salvatore Ferragamo, Roger Vivier, Salvador Dalí en Henry Moore. In het werk van deze meesters vindt hij verwantschap. Inmiddels heeft Jansen wereldwijd zelf een voorbeeldfunctie, onder andere voor de nieuwe generatie Japanse schoenontwerpers wanneer hij in 2006 als hoogleraar aan de Bunka Fukusogakin Academie in Tokio als hoogleraar wordt aangesteld. Zijn ontwerpen zijn over de hele wereld op meer dan veertig plekken geëxposeerd, met al in 1966 het unieke moment waarop Jansen als eerste niet-autonome kunstenaar exposeert in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Gedurende zijn loopbaan ontving hij vele prijzen, waaronder in 1989 de Emmy van Leersum prijs en de prestigieuze Grand Seigneur in 1995. In 2002 volgt daarop de Oeuvre prijs van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst.

Na 50 jaar is Jansen nog steeds dezelfde ontwerper als toen hij achttien was. Met eenzelfde visie van 1961 tot nu; “hands do have other senses than brains”. 50 years of shoe design toont 75 werken uit het archief van Jan Jansen. Een unieke kijk op 50 jaar schoenontwerp door de meester in zijn vak, speciaal geselecteerd voor CODA.